Met meer dan 500 kruispunten en tientallen camera's waar 24 uur per dag informatie van wordt verzameld, staat de provincie Utrecht voor een enorme uitdaging in het beheer van hun mobiliteitsdata. Vergelijkbare uitdagingen gelden ook voor andere provincies in Nederland. De groeiende hoeveelheid data van honderden verkeersregelinstallaties en tientallen camera's moet niet alleen veilig worden opgeslagen, maar ook beschikbaar zijn voor meerdere partijen. Dit uiteraard met inachtneming van alle privacyregels die van toepassing zijn. Hoe zorg je ervoor dat systemen op zo'n manier worden ingericht dat niet alleen de wegen zelf, maar ook het digitale wegennet veilig blijft?
In dit artikel belichten we hoe ICT TriOpSys een compleet verkeersmanagement data storage (VMDS) ontwikkelde voor de provincie Utrecht. We spreken met Frank Rakhorst, Senior System Architect, en Rolf Appel, Business Unit Manager Traffic & Water Management bij ICT TriOpSys, verantwoordelijk voor de ontwikkeling en implementatie van dit systeem. We kijken naar de aanleiding, bespreken de voordelen, en onderzoeken zowel de technische als organisatorische uitdagingen. Daarnaast leggen we uit hoe dit systeem ook voor andere provincies en gemeenten waardevol kan zijn.
Zo werkt verkeersdataverzameling
Wegbeheerders verzamelen grote hoeveelheden verkeersdata om steden slimmer in te richten en verkeersstromen beter te kunnen monitoren en beheren. Verkeersregelinstallaties (VRI's) registreren niet alleen passages en wachttijden, maar sturen ook verkeerslichten aan. Deze installaties genereren V-log bestanden, een gestandaardiseerd formaat voor verkeersinformatie, die de status van de VRI en de passage van voertuigen vastleggen.
In het wegdek van elke kruising liggen detectielussen die voertuigpassages registreren. "Elke keer dat een voertuig over zo'n lus rijdt, wordt dit geregistreerd in het V-log bestand," legt Frank uit. "Het systeem registreert niet alleen het tijdstip van passeren, maar ook de rijrichting en in sommige gevallen zelfs de snelheid van voertuigen." Deze gegevens worden continu verzameld, 24 uur per dag, voor ongeveer 500 kruispunten in de provincie Utrecht. Dit resulteert in een enorme hoeveelheid data: naar schatting 1 terabyte aan nieuwe data per jaar.
De verzamelde verkeersdata omvat niet alleen de wegen van de provincie Utrecht, maar ook die van verschillende gemeenten binnen de provincie, waaronder Utrecht, Amersfoort en Soest. Deze samenwerking is logisch, aangezien verkeer niet stopt bij gemeentegrenzen. Door data van verschillende wegbeheerders samen te brengen, ontstaat een completer beeld van de verkeersstromen in het gehele gebied.
De verzamelde gegevens worden door verschillende partijen gebruikt voor uiteenlopende toepassingen. "Verkeerskundigen gebruiken de data om knelpunten in het verkeersnetwerk te identificeren," vertelt Frank. "Ze analyseren bijvoorbeeld hoe lang voertuigen gemiddeld moeten wachten bij specifieke verkeerslichten of welke routes het drukst zijn op bepaalde tijdstippen." Deze analyses leiden tot concrete aanpassingen, zoals het optimaliseren van de timing van verkeerslichten of het herinrichten van kruispunten.
Daarnaast worden de gegevens gebruikt voor langetermijnplanning. "Door historische verkeerspatronen te analyseren, kunnen gemeenten en provincies beter voorspellen waar toekomstige knelpunten zullen ontstaan en proactief maatregelen nemen," aldus Frank. "Dit helpt bij het plannen van nieuwe infrastructuur en het efficiënter inzetten van bestaande wegen."
De uitdagingen voor de provincie Utrecht
De verkeersdata werd voorheen opgeslagen in een lokale serveromgeving, maar deze methode voldeed niet meer aan de wensen van de organisatie. De provincie Utrecht stond voor drie belangrijke uitdagingen in het beheer van deze verkeersdata, wat uiteindelijk leidde tot het uitschrijven van een tender voor een moderne, gehoste oplossing.
Ten eerste moest de groeiende hoeveelheid data van honderden VRI's en tientallen camera's veilig worden opgeslagen en beschikbaar gemaakt voor diverse afnemers. "De verzamelde verkeersgegevens moeten niet alleen opgeslagen worden, maar ook naar verschillende data-afnemers worden gedistribueerd," vertelt Frank. Hier gaat het bijvoorbeeld om verkeersanalysetools die elke wegbeheerder gebruikt om kruispunten te optimaliseren, zoals bijvoorbeeld Multimodal Analytics (M2A) van InTraffic. Dit product wordt door de provincie Utrecht ingezet voor verkeersanalyses en beleidsvorming.
Ten tweede was er behoefte aan een betere opslagoplossing. Data werd voorheen in de lokale serveromgeving opgeslagen, maar door het groeiende belang van data voor verkeersbeheer groeide ook de vraag naar een volledig redundante omgeving met professioneel beheerde back-ups.
Ten derde werd het beheer steeds complexer naarmate er meer apparaten in het veld kwamen. De diversiteit aan apparatuur, elk met hun eigen communicatieprotocollen en configuratie-eisen, maakte centraal management steeds complexer en belangrijker.
De ontwikkelde oplossing: centraal datamanagement
Om de problemen met verkeersdataverwerking op te lossen, heeft ICT TriOpSys een centraal datamanagementsysteem ontwikkeld dat verkeersdata verzamelt, opslaat, en distribueert. "Ons systeem functioneert als een intelligent distributiecentrum voor verkeersgegevens," legt Frank uit. "We halen de data op van alle verkeersregelinstallaties, converteren de data van VRI-specifiek formaat naar een centrale standaard, en zorgen dat deze bij de juiste afnemers terecht komen, zodat zij de informatie kunnen gebruiken voor verkeerskundige analyses en optimalisaties."
De webinterface die het team ontwikkelde, stelt wegbeheerders in staat om zelfstandig te configureren welke VRI-data naar welke data-afnemers mag en moet worden gestuurd. "Wegbeheerders kunnen via een intuïtieve interface precies aangeven waar ze data willen ophalen en waar deze afgeleverd moet worden," vertelt Frank. "Ze kunnen bijvoorbeeld eenvoudig een nieuwe verkeersregelinstallatie toevoegen of een bestaande koppeling wijzigen zonder technische ondersteuning." Daarnaast biedt het systeem gedetailleerde monitoring, zodat gebruikers direct kunnen zien of hun configuratie correct functioneert en of alle datastromen actief zijn.
Privacy en beveiliging staan voorop
Privacy en informatiebeveiliging waren vanaf het begin kernpunten in het ontwerp van het systeem. "Zowel de V-log gegevens als de camerabeelden zijn privacygevoelig," benadrukt Frank. "Wanneer verkeersstromen druk zijn, is individuele herkenning nauwelijks mogelijk. Maar bij rustige momenten, zoals 's avonds laat wanneer er weinig verkeer is, kunnen individuele voertuigen gevolgd worden door het systeem. Daarom behandelen we alle verkeersgegevens met dezelfde zorgvuldigheid als persoonlijke data."
Zodoende bestaat het systeem uit twee strikt gescheiden hoofdcomponenten: een V-log verwerkingsmodule voor verkeersdata en een Milestone-platform voor camerabeelden. "De scheiding tussen deze componenten is essentieel vanuit privacyoverwegingen," benadrukt Frank. "Het betreft niet alleen twee gescheiden datastromen, maar ook volledig gescheiden netwerken."
Ook is het systeem opgezet met strikte toegangscontroles en verwerkingsovereenkomsten die vastleggen wie toegang heeft tot welke data en voor welke doeleinden. Camerabeelden en V-log gegevens worden in volledig gescheiden omgevingen opgeslagen, met automatische verwijdering na een vooraf bepaalde periode conform privacywetgeving. Camerabeelden worden conform de privacywetgeving slechts zeer kort bewaard.
Voordelen en toekomstperspectief
De overstap naar een gehoste oplossing biedt de provincie Utrecht aanzienlijke voordelen. Frank vertelt: "Ze ontvangen dezelfde data als voorheen, maar zonder de zorgen die komen kijken bij het zelf beheren van de IT-infrastructuur." Wegbeheerders kunnen zich nu volledig richten op hun kerntaak: het optimaliseren van verkeersstromen.
In de toekomst zal de hoeveelheid data die wordt verzameld voor verkeersmanagement alleen maar toenemen. Met sensoren die steeds geavanceerder worden en de opkomst van slimme mobiliteit, groeit de behoefte aan robuuste dataverwerkingssystemen. Het intern converteren van de uiteenlopende VRI dataformaten naar een centraal format maakt datadelen gemakkelijker en data integriteit zuiverder. De provincie Utrecht is met deze oplossing voorbereid op deze ontwikkelingen dankzij de schaalbaarheid van het systeem.
Voor andere provincies en gemeenten biedt deze aanpak ook interessante mogelijkheden. Het systeem verwerkt nu al data van zowel de provincie Utrecht als verschillende gemeenten waaronder Utrecht, Amersfoort en Soest, wat aantoont dat de oplossing die is ontwikkeld eenvoudig breder kan worden toegepast. Wanneer andere provincies zich aansluiten kunnen de kosten worden gedeeld, en zo kunnen aanzienlijke schaalvoordelen worden gerealiseerd. De basis is gelegd voor een toekomstbestendig en kostenefficiënt datamanagement dat de verkeersveiligheid en doorstroming in heel Nederland ten goede komt.
