Nederland leeft met water – dat weten we allemaal. Maar hoe gaat watermanagement in zijn werk, en welke systemen liggen ten grondslag aan effectief waterbeheer? Een groot deel van het antwoord ligt in het meten en delen van data. Deze komt samen in het Gegevensknooppunt Waterschappen. Op dit moment wordt er gewerkt aan een uitbreiding van het systeem.
Matthijs Bierman, business consultant bij ICT TriOpSys, is nauw betrokken bij dit project. In samenwerking met het Waterschapshuis werkt hij aan een initiatief dat de kern raakt van modern waterbeheer: het optimaliseren van datadeling en -gebruik tussen waterschappen en Rijkswaterstaat. Het doel? Een efficiënter en effectiever watermanagement voor heel Nederland. In dit artikel gaan we in op de aanstaande verbeteringen van het Gegevensknooppunt Waterschappen.
Wat is het Gegevensknooppunt Waterschappen?
Matthijs legt uit: "Het gegevensknooppunt van de waterschappen is een technische oplossing waar gegevens aangeleverd en verder verdeeld worden. "Het is ook een filosofie – het idee dat gegevens op één plek op een gestandaardiseerde manier verzameld worden en dan op een eenduidige manier weer beschikbaar gesteld worden voor hergebruik."
Het huidige gegevensknooppunt verzamelt asset-data van alle 21 waterschappen in Nederland. Deze informatie omvat objecten zoals sluizen, stuwen, gemalen, en waterwegen. De data worden gecontroleerd, omgezet en doorgeleverd aan verschillende instanties, waaronder het Kadaster en Europese databanken.
Waarom een nieuw gegevensknooppunt voor watermanagement?
Waterschappen monitoren continu de waterstanden, stroomsnelheden en waterkwaliteit op cruciale punten in het watersysteem. Met behulp van real-time data kunnen ze snel reageren op veranderende omstandigheden. Bij dreigende wateroverlast kunnen ze bijvoorbeeld besluiten om sluizen te openen of gemalen in te zetten om water af te voeren. Deze data helpt bij het anticiperen op weerextremen en bij het beter beheersen van de waterhuishouding in Nederland: of het nu gaat om het voorkomen van overstromingen of het tegengaan van droogte.
Op dit moment is er al een Gegevensknooppunt Waterschappen. Dit systeem wordt aangepast zodat het naast de statische data ook near real-time meetgegevens beschikbaar stelt, om zo in de informatievoorziening een actueel gemeenschappelijk beeld te kunnen tonen.
Aangrenzende waterschappen delen nu onderling soms al wel data voor effectief waterbeheer, maar dat gebeurt ad hoc en decentraal. Het delen van die data met verschillende partijen levert extra beheerlast op voor de waterschappen, dus het centraliseren van de informatiedeling is een logische stap. Het nieuwe gegevensknooppunt moet deze uitdaging aanpakken door een systeem te bieden dat in staat is om frequent geactualiseerde data te verwerken en te distribueren.
Innovatie van de datadeling
De volgende vernieuwingen worden binnen het Gegevensknooppunt Waterschappen bewerkstelligd:
- Hoge frequentie van data-updates: Het systeem moet in staat zijn om elke vijf tot tien minuten data te verwerken.
- Datakwaliteit en betrouwbaarheid: De betrouwbaarheid en de meetonzekerheid van de data moet inzichtelijk en herleidbaar zijn.
- Verschillende databronnen: Het systeem gaat data verzamelen en integreren van meerdere systemen binnen elk waterschap, zoals de waterhoogte, zoutgehalte en debiet (hoe snel het water stroomt).
- Schaalbaarheid: Het systeem moet alle 21 waterschappen kunnen ondersteunen en hun data real-time kunnen verwerken.
- Beveiliging en toegangscontrole: Gezien de gevoelige aard van sommige waterbeheersingsdata, moet het systeem veilig zijn en de juiste toegangscontroles bieden.
Toekomstperspectief
Het project bevindt zich momenteel in de realisatiefase, met als doel binnen een half jaar de eerste resultaten te tonen. "De planning is dat eind 2025 alle waterschappen aangesloten zijn," aldus Matthijs.